W Polsce w roku 2023 wiele dzieci, zanim dojdzie do szkolnych drzwi, musi przeciska\u0107 si\u0119 mi\u0119dzy karoseriami i wdycha\u0107 spaliny aut, kt\u00f3rymi cz\u0119\u015b\u0107 z nich jest dowo\u017cona. Nie zawsze jednak tak by\u0142o. Du\u017co szk\u00f3\u0142 w Polsce zaprojektowano tak, by dzieci mog\u0142y dotrze\u0107 do nich nie przechodz\u0105c przez jezdni\u0119. \u201cZabrali\u015bmy najm\u0142odszym i oddali\u015bmy samochodom przestrze\u0144, z kt\u00f3rej my jako dzieci mogli\u015bmy swobodnie korzysta\u0107\u201d – m\u00f3wi autor raportu Robert Buciak, urbanista i spo\u0142ecznik zwi\u0105zany ze Stowarzyszeniem Zielone Mazowsze.<\/p>\n\n\n\n Jednym z rozwi\u0105za\u0144 tych problem\u00f3w s\u0105 szkolne ulice: dzi\u0119ki nim mo\u017cna uwolni\u0107 przestrze\u0144 wok\u00f3\u0142 szk\u00f3\u0142 i przedszkoli od samochod\u00f3w i zapewni\u0107 dzieciom beztrosk\u0105 drog\u0119 do szko\u0142y. Dobra wiadomo\u015b\u0107: analiza urbanistyczna wskazuje, \u017ce wprowadzenie szkolnych ulic w wielu przypadkach nie powinno by\u0107 trudne od strony projektowej. Wystarczy przywr\u00f3ci\u0107 dawn\u0105 organizacj\u0119 ruchu, kt\u00f3ra nie pozwala\u0142a kierowcom dojecha\u0107 bezpo\u015brednio pod drzwi szko\u0142y.<\/p>\n\n\n\n \u201cLokalni urz\u0119dnicy, decydenci i mieszka\u0144cy miast w Polsce cz\u0119sto ostro\u017cnie lub z niech\u0119ci\u0105 podchodz\u0105 do rozwi\u0105za\u0144, kt\u00f3re wydaj\u0105 im si\u0119 nowe lub obce. Je\u015bli w og\u00f3le s\u0142yszeli o szkolnych ulicach, to o ich wersji czasowej, wi\u0119c rozumiej\u0105 to poj\u0119cie bardzo w\u0105sko. Chcemy upowszechni\u0107 wiedz\u0119 o tym, \u017ce mo\u017cna je rozumie\u0107 znacznie szerzej, \u017ce to rozwi\u0105zanie elastyczne, kt\u00f3re mo\u017cna dostosowa\u0107 do lokalnej sytuacji. Chcemy te\u017c pokaza\u0107, \u017ce szkolne ulice by\u0142y znane w Polsce od dawna, nawet, je\u015bli tak ich nie nazywano. I by\u0142y powszechnie akceptowane\u201d – wyja\u015bnia Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Okr\u0119gu Mazowieckiego.<\/p>\n\n\n\n Jak zwi\u0119kszy\u0107 liczb\u0119 szkolnych ulic w Polsce? Raport rekomenduje, by samorz\u0105dy:<\/strong><\/p>\n\n\n\n prowadzi\u0142y szerokie analizy bezpiecze\u0144stwa ruchu drogowego wok\u00f3\u0142 szk\u00f3\u0142 i przedszkoli pod k\u0105tem tworzenia szkolnych ulic, a wyniki bada\u0144 udost\u0119pnia\u0142y publicznie, by podejmowa\u0107 decyzje w oparciu o dane;<\/p>\n\n\n\n wymienia\u0142y mi\u0119dzy sob\u0105 do\u015bwiadczenia i gromadzi\u0142y dobre praktyki z innych miast europejskich;<\/p>\n\n\n\n anga\u017cowa\u0142y urbanist\u00f3w w popraw\u0119 przestrzeni wok\u00f3\u0142 plac\u00f3wek, bo oni widz\u0105 szko\u0142\u0119 i jej okolic\u0119 jako sp\u00f3jn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107;<\/p>\n\n\n\n uwzgl\u0119dnia\u0142y g\u0142os i potrzeby dzieci w decyzjach na tematy transportowe, bo to one ponosz\u0105 koszty wielu rozwi\u0105za\u0144, kt\u00f3re dla doros\u0142ych s\u0105 wygodne.<\/p>\n\n\n\n Czym s\u0105 szkolne ulice?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Szkolna ulica polega na ograniczeniu lub eliminacji ruchu samochodowego w otoczeniu szk\u00f3\u0142 podstawowych i przedszkoli. Ten efekt mo\u017ce by\u0107 osi\u0105gni\u0119ty, czasowo lub na sta\u0142e, za pomoc\u0105 r\u00f3\u017cnego rodzaju narz\u0119dzi z zakresu in\u017cynierii drogowej, organizacji ruchu oraz miejscowego planowania i zagospodarowania przestrzeni.<\/p>\n\n\n\n Rozwi\u0105zanie czasowe mo\u017cna wprowadzi\u0107 za pomoc\u0105 znak\u00f3w drogowych, takich jak zakaz wjazdu w okre\u015blonych godzinach, rano, kiedy najwi\u0119cej dzieci dociera do plac\u00f3wki. Sta\u0142a eliminacja ruchu aut te\u017c mo\u017ce by\u0107 osi\u0105gni\u0119ta stosunkowo prosto np. przez wprowadzenie barier, postawienie na drodze ro\u015blin w du\u017cych donicach czy ci\u0119\u017ckich \u0142awek lub innych mebli miejskich. W wersji zaawansowanej zmiany w przestrzeni ulicy mog\u0105 obejmowa\u0107 inwestycje w wymian\u0119 nawierzchni, sadzenie sta\u0142ej zieleni, czy wr\u0119cz budow\u0119 placu zabaw lub boiska. Ale nawet niewielkie, wprowadzone tanim kosztem rozwi\u0105zania mog\u0105 znacznie poprawi\u0107 zdrowie, bezpiecze\u0144stwo i jako\u015b\u0107 \u017cycia dzieci.<\/p>\n\n\n\n \u201eSzkolne ulice powinny by\u0107 traktowane powa\u017cnie, jako narz\u0119dzie zmieniaj\u0105ce wiele obszar\u00f3w funkcjonowania miasta, a nie tylko spos\u00f3b \u201eumilania\u201d dzieciom drogi do szko\u0142y. Wa\u017cne, aby w\u0142adze lokalne zauwa\u017cy\u0142y zar\u00f3wno korzy\u015bci, jakie p\u0142yn\u0105 z wdra\u017cania szkolnych ulic dla ca\u0142ych spo\u0142eczno\u015bci, jak i r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 form, jakie to rozwi\u0105zanie mo\u017ce przybiera\u0107. Publikacja poszerzaj\u0105ca wiedz\u0119 na ten temat pomo\u017ce w upowszechnianiu szkolnych ulic jako rozwi\u0105zania wspieraj\u0105cego polityki miejskie w obszarze zr\u00f3wnowa\u017conej mobilno\u015bci\u201d – komentuje Agnieszka Krzy\u017cak-Pitura z Fundacji Rodzic w mie\u015bcie.<\/p>\n\n\n\n Troch\u0119 historii<\/strong><\/p>\n\n\n\n Ju\u017c w po\u0142owie XX wieku urbani\u015bci wskazywali na potrzeb\u0119 lokalizacji szk\u00f3\u0142 we wn\u0119trzach osiedli, gdzie prowadzi\u0107 do nich powinna sp\u00f3jna sie\u0107 dr\u00f3g pieszych. To za\u0142o\u017cenie stosowano przy budowie wielu polskich osiedli i plac\u00f3wek o\u015bwiaty, szczeg\u00f3lnie w latach 70. i 80. Dobrze to wida\u0107 na Osiedlu \u201eOr\u0142a Bia\u0142ego\u201d w Poznaniu, Osiedlu \u201eRetkinia\u201d w \u0141odzi, Osiedlu D w Tychach czy na Br\u00f3dnie w Warszawie.<\/p>\n\n\n\n Niestety po 1989 roku zrezygnowano ze standard\u00f3w urbanistycznych, uznaj\u0105c je za zbyt ograniczaj\u0105ce, a jednocze\u015bnie in\u017cynieria drogowa skupi\u0142a si\u0119 na ruchu samochodowym i budowaniu autostrad. Stopniowo zmniejsza\u0142a si\u0119 dost\u0119pno\u015b\u0107 transportu publicznego, a ros\u0142a liczba aut w Polsce i oczekiwanie, by mo\u017cna by\u0142o nimi wsz\u0119dzie dojecha\u0107. Dopiero od niedawna eksperci, urz\u0119dnicy i mieszka\u0144cy zacz\u0119li dostrzega\u0107 wady priorytetowego traktowania samochod\u00f3w i zaniedbywania innych form mobilno\u015bci.<\/p>\n\n\n\n \u201cDzieci chc\u0105 si\u0119 bawi\u0107 na \u015bwie\u017cym powietrzu i sp\u0119dza\u0107 ze sob\u0105 czas w aktywny spos\u00f3b. Je\u015bli doj\u015bcie do szk\u00f3\u0142 czy przedszkoli zastawiamy samochodami, ograniczamy im t\u0119 mo\u017cliwo\u015b\u0107. Ponadto spaliny i ha\u0142as wok\u00f3\u0142 szk\u00f3\u0142 szkodz\u0105 zdrowiu dzieci i wp\u0142ywaj\u0105 negatywnie na ich zdolno\u015b\u0107 do utrzymania uwagi, co utrudnia ich rozw\u00f3j. Na szcz\u0119\u015bcie obecnie pojawia si\u0119 coraz wi\u0119cej miejskich i oddolnych inicjatyw d\u0105\u017c\u0105cych do tworzenia szkolnych ulic, takich jak akcja Streets for Kids, kt\u00f3rej najbli\u017csza edycja odb\u0119dzie si\u0119 12 maja\u201d – m\u00f3wi Nina J\u00f3zefina B\u0105k, koordynatorka Clean Cities Campaign w Polsce.<\/p>\n\n\n\n Wiadomo, co dzia\u0142a<\/strong><\/p>\n\n\n\n Raport pokazuje zar\u00f3wno przyk\u0142ady dopuszczenia samochod\u00f3w w pobli\u017ce szk\u00f3\u0142 po 1989 roku, jak i wdro\u017cenia szkolnych ulic, sta\u0142ych i czasowych, kt\u00f3re powstawa\u0142y w Polsce w ostatnich latach. Pochodz\u0105 one z miast r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci: od dwumilionowej Warszawy do dwutysi\u0119cznej Stepnicy. Oddanie dzieciom na sta\u0142e ulicy Grobla IV w Gda\u0144sku dowodzi, \u017ce polskie miasta potrafi\u0105 czerpa\u0107 z dobrych do\u015bwiadcze\u0144 innych miast europejskich. Z kolei przyk\u0142ad ul. Hirszfelda na warszawskim Ursynowie pokazuje, \u017ce b\u0142\u0119dne decyzje o umo\u017cliwieniu dowo\u017cenia dzieci pod sam\u0105 szko\u0142\u0119 mo\u017cna odwraca\u0107, naprawia\u0107.<\/p>\n\n\n\n \u201cNiemal wszystkie dzieci chc\u0105 odzyska\u0107 ulice wok\u00f3\u0142 szk\u00f3\u0142 dla swoich potrzeb. Takie s\u0105 wyniki bada\u0144 prowadzonych w szko\u0142ach. Jednak g\u0142os najm\u0142odszych wyj\u0105tkowo rzadko jest brany pod uwag\u0119 przez doros\u0142ych – decydent\u00f3w. Trzeba w ko\u0144cu wys\u0142ucha\u0107 dzieci i odda\u0107 im przestrze\u0144, w kt\u00f3rej sp\u0119dzaj\u0105 du\u017c\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 dnia. Rozwi\u0105zaniem, kt\u00f3re to zapewni, s\u0105 szkolne ulice\u201d – m\u00f3wi Robert Buciak, autor raportu.<\/p>\n\n\n\n Opublikowana informacja na stronie Polskiego Klubu Ekologicznego Okr\u0119gu Mazowieckiego:<\/p>\n\n\n\n https:\/\/www.pkeom.pl\/szkolne-ulice-potrzebne-w-polskich-miastach<\/a><\/p>\n\n\n\n <\/p>\n\n\n\n![\"\"](\"https:\/\/ulicaszkolna.pbd.org.pl\/wp-content\/uploads\/2023\/04\/okladka-szkolne-ulice-obc.jpeg\")
<\/figure>\n\n\n\n