Kto?
Stowarzyszenie Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego (Partnerstwo) jest pomysłodawcą i realizatorem pilotażowego projektu Ulica Szkolna. Partnerstwo działa na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego i zmniejszenia liczby ofiar wypadków drogowych w Polsce. Od momentu powstania w 2000 roku do 2006 roku było afiliowane przy Krajowej Radzie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Ministerstwie Transportu. W maju 2007 zostało zarejestrowane jako stowarzyszenie i od tej pory jest niezależną instytucją skupiającą przedstawicieli trzech sektorów życia publicznego: biznesu, rządu i organizacji pozarządowych.
Członkowie Partnerstwa chcą wspólnie pracować i przyczyniać się do zmniejszania liczby zabitych i rannych na polskich drogach. Partnerstwo jest członkiem Global Road Safety Partnership (GRSP) w Genewie, tj. międzynarodowej organizacji pracującej na rzecz trwałego ograniczenia liczby wypadków drogowych w krajach przechodzących proces transformacji. W Polsce Partnerstwu patronują Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego oraz Bank Światowy.
Clean Air Fund (CAF) to globalna organizacja filantropijna współpracująca z rządami, biznesem i działaczami z innych organizacji pozarządowych w celu poprawy jakości powietrza dla wszystkich. CAF finansuje i współpracuje merytorycznie z organizacjami, które zbierają i promują dane o jakości powietrza, wpływają na wzrost świadomości społecznej i zapotrzebowanie na czyste powietrze oraz napędzają zmiany regulacyjne. CAF wspiera organizacje pozarządowe i decydentów w działaniach na rzecz ograniczenia zanieczyszczenia powietrza, łącząc ludzi, zwiększając zasoby merytoryczne i techniczne w terenie oraz dzieląc się dowodami na to, co działa.
Więcej o projektach realizowanych przez CAF: https://www.cleanairfund.org/what-we-do/
CAF działa globalnie, ponieważ wszyscy potrzebujemy czystego powietrza, aby żyć, rozwijać się i prosperować. Jednak 9 na 10 osób na świecie oddycha powietrzem szkodliwym, co sprawia, że zanieczyszczenie powietrza jest jednym z naszych największych zagrożeń dla zdrowia. 75% mieszkańców miast UE jest narażone na podwyższone wartości pyłów PM2,5.
Rocznie na świecie umiera ponad 7 milionów ludzi w wyniku zanieczyszczenia powietrza – ponad dwa razy więcej niż na malarię, gruźlicę i HIV/AIDS łącznie. Nie musi tak być. Polska znalazła się na liście państw wspieranych przez CAF, ponieważ 36 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast UE znajduje się właśnie u nas. Zanieczyszczone powietrze jest powodem 47500 przedwczesnych zgonów każdego roku w Polsce. Mieszkańcy mniejszych miast są najbardziej narażeni na zanieczyszczenie powietrza z domowych pieców grzewczych i transportu.
Fundacja EUROPEJSKIE CENTRUM CZYSTEGO POWIETRZA (ECAC) to think-tank, którego misją jest wspieranie systemowej poprawy jakości powietrza poprzez tworzenie rozwiązań opartych o wiedzy. Organizacja współpracuje zarówno z organizacjami społecznymi, jak i decydentami. Jej założyciele posiadają wieloletnie doświadczenie w doradzaniu instytucjom międzynarodowym, krajowym i lokalnym w zakresie polityki jakości powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na zdrowie, finansów i regulacji środowiskowych oraz aspektów społecznych.
W projekcie Ulica szkolna ECAC organizuje pomiary jakości powietrza, natężenia ruchu i analizy danych.
Więcej informacji o działaniach Fundacji – tutaj.
Co?
Innowacyjny projekt „Ulica Szkolna – czyste powietrze i bezpieczeństwo naszych dzieci” jest realizowany pilotażowo w woj. mazowieckim. Połączenie zagadnień bezpieczeństwa ruchu drogowego z planowaniem mobilności indywidualnej, zrównoważonym transportem i jakością powietrza pozwala na szersze spojrzenie na otoczenie szkoły i zaproponowanie kompleksowych rozwiązań. Szczegółowe pomiary zanieczyszczeń powietrza generowanych przez transport (Transport Related Air Pollution – TRAP) oraz rodzajów ruchu drogowego wokół szkół pozwolą ocenić skalę i rodzaje zagrożeń. Wyniki badań i materiały edukacyjne posłużą do zwiększenia świadomości nt. zanieczyszczenia powietrza oraz wpływu indywidualnych zachowań i otaczającej lokalnej społeczności na codzienność i przyszłość ich pociech. Wdrożenie sprawdzonych międzynarodowych najlepszych praktyk pozwoli zwiększyć bezpieczeństwo i zdrowie dzieci zarówno pod względem komunikacyjnym jak i jakości powietrza.
Zmiany mobilności w obszarach szkolnych oraz dostosowanie prędkości i gęstości ruchu pojazdów mogą znacznie wpłynąć zarówno na poprawę jakości powietrza jak i na bezpieczeństwo najmłodszych w drodze do szkoły.
Dlaczego?
Dzieci należą do najbardziej narażonej grupy osób zarówno, jeśli chodzi o obrażenia w wypadkach drogowych, jak i konsekwencje zanieczyszczonego powietrza związanego z ruchem drogowym.
Zanieczyszczenia powietrza generowane przez transport składają się z wielu substancji, wśród nich znajdują się te najbardziej niebezpieczne dla zdrowia – m.in. tlenki azotu, pyły zawieszone, ołów, węglowodory wielopierścieniowe (benzopireny), tlenek węgla (czad) czy tlenki siarki.
Dzieci mają krótszy, delikatniejszy i bardziej czuły układ oddechowy, który cały czas się rozwija. Aby to zobrazować, można porównać liczbę pęcherzyków płucnych u noworodka (24 mln) z liczbą pęcherzyków u 4-latka (ponad 257 mln!). Dzieci oddychają też o wiele szybciej oraz mają mniej rozwinięte naturalne bariery ochronne przed wdychanymi cząstkami, przez co wdychają więcej zanieczyszczeń. Dodatkowo, zupełnie prozaicznie, ze względu na wzrost są bliżej spalin i wdychają ich znacznie więcej niż osoba dorosła.
Dzieci oddychające zanieczyszczonym powietrzem są bardziej narażone na nieprawidłowy rozwój płuc. Zahamowany zostaje przyrost pęcherzyków, a tym samym zmniejsza się pojemność oddechowa. Dzieci są wtedy mniej odporne na zakażenia i częściej chorują. Prowadzi to do niekończących się infekcji, zakażeń, alergii, astmy, chorób o podłożu autoimmunologicznym i innych chorób przewlekłych, nawet neurologicznych.
Koncentracja na okolicy szkoły wynika z wzmożonego ruchu drogowego, który oprócz zanieczyszczenia powietrza, może generować także bezpośrednie zagrożenie. Dzieci postrzegają ruch uliczny w zupełnie inny sposób niż dorośli. Dzieje się tak, ponieważ zdolności, które umożliwiają dzieciom świadome i bezpieczne poruszanie się po drodze, nie są u nich jeszcze w pełni ukształtowane. Zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym wpaja się dzieciom już od najmłodszych lat. Maluchy często jednak nie potrafią jeszcze zastosować tej wiedzy w praktyce. U dziecka w wieku wczesnoszkolnym myślenie abstrakcyjne i wyobraźnia nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Oznacza to, że chociaż dziecko uczy się, jak należy zachowywać się w poszczególnych sytuacjach, to w praktyce określenie, czy może przejść przez ulice, czy nie, będzie sprawiało jej trudność. Ocena odległości, prędkości oraz eliminacja zbyt wielu impulsów jest bardzo trudna.
Dodatkowo niska zdolność koncentracji może utrudniać dzieciom właściwą reakcję w sytuacjach zagrożenia w ruchu drogowym. W drodze do szkoły dzieci nie zawsze potrafią skupić się na ruchu drogowym, przez co są bardziej narażone na wypadek.
Dlatego to dorośli powinni zawsze mieć na uwadze wszystkie powyższe czynniki i dostosowywać drogę do szkoły i jej otoczenie do możliwości najmłodszych.
Gdzie?
Projekt „Ulica Szkolna” będzie pilotażowo realizowany tylko w pięciu wybranych szkołach woj. mazowieckiego, a jego celem jest opracowanie planów poprawy jakości powietrza i bezpieczeństwa ruchu drogowego w wybranych gminach. Obecnie zostały wybrane szkoły w Legionowie, Piastowie, Płońsku i Nowym Dworze Mazowieckim.
Projekt będzie realizowany przy współpracy z lokalnym samorządem i biznesem.