Słowo “smog” pochodzi od angielskich słów: “smoke” = “dym” oraz “fog”= “mgła”. Ta zbitka wyrazowa rozpowszechniła się na świecie, ponieważ w niektórych okolicznościach zanieczyszczenia widać gołym okiem – jak siną mgłę. Niestety wysokie stężenia zanieczyszczeń nie zawsze są widoczne. Ale określenie „smog” przyjęło się już na określenie powietrza zanieczyszczonego w wyniku działań człowieka oraz pewnych niesprzyjających okoliczności przyrody.

Tak, samochody, a zwłaszcza te z silnikami Diesla, wytwarzają duże ilości zanieczyszczeń.

W Polsce niemal jedna dziesiąta pyłów zawieszonych (PM 2,5 i PM 10) wytwarzana jest przez samochody.

Substancje zawarte w spalinach pojazdów są dużo bardziej szkodliwe niż zanieczyszczenia pochodzące z przemysłu ze względu na to, że rozprzestrzeniają się w bezpośrednim sąsiedztwie ludzi, w wysokich stężeniach oraz na niewielkich wysokościach. W centrach dużych miast, w których utrudnione jest wprowadzenie rozwiązań umożliwiających zapewnienie płynności ruchu pojazdów, wpływ zanieczyszczeń z transportu na jakość powietrza może być nawet większy, zwłaszcza w przypadku stężeń dwutlenku azotu (NO₂).

Najnowsze dane emisyjne za 2018 rok wskazują, że transport jest odpowiedzialny w Polsce za:

• 38,77% emisji NOx (tlenków azotu);
• 10,2% emisji pyłu zawieszonego PM2,5;
• 7,49% pyłu zawieszonego PM10;
• 22,59% emisji CO;
• 34,29% emisji Cu.

Transport drogowy odpowiedzialny jest przede wszystkim za emisję rakotwórczych tlenków azotu. W Polsce jest ich głównym źródłem – odpowiada za niemal 40% sumy emisji krajowej. Poziom emisji zależny jest przede wszystkim od natężenia ruchu. Największym problemem nie jest nawet sam duży ruch w miastach, lecz tworzące się zatory. W ich obrębie emisja zanieczyszczeń rośnie w związku z częstym ruszaniem i zatrzymywaniem się
dużej liczby pojazdów. Zanieczyszczenia te kumulują się, szczególnie w kanionach ulicznych, gdzie utrudnione jest ich rozpraszanie. Drugim ważnym czynnikiem decydującym o poziomie emisji z transportu jest struktura pojazdów. W tym wypadku znaczenie ma szereg elementów, takich jak ich wielkość, wiek i stan techniczny.

o stały element miejskiego krajobrazu – ulice otoczone ścisłą zabudową budynków, gdzie zbierają się zanieczyszczenia z rur wydechowych samochodów. Duża ilość spalin kumuluje się, szczególnie w kanionach ulicznych, gdzie utrudnione jest ich rozpraszanie. Jest to szczególnie groźne zjawisko, gdyż zazwyczaj przebywa tam również dużo osób narażonych na negatywne skutki zdrowotne podwyższonych stężeń zanieczyszczeń. Dlatego tak ważna jest płynność ruchu. Można ją zwiększyć zmniejszając zagęszczenie sygnalizacji świetlnych, wprowadzając tzw. zieloną falę, ronda turbinowe, tunele i wiadukty oraz inne rozwiązania z zakresu inżynierii ruchu. Istotna jest również redukcja natężenia ruchu w obszarach zwartej zabudowy, która powinna być poprzedzona zwiększeniem dostępności transportu zbiorowego (najlepiej niskoemisyjnego) i budową sieci dróg dla rowerów, czy alternatywnych środków transportu indywidualnego. Co niezwykle ważne, zarówno chodniki jak i drogi rowerowe powinny w miarę możliwości być separowane od jezdni przeznaczonych dla samochodów poprzez np. pasy zieleni lub prowadzone alternatywnymi szlakami – z wykorzystaniem podwórek, bulwarów.

To skróty oznaczające pyły zawieszone (ang. particulate matter), czyli bardzo drobne cząsteczki pyłu zanieczyszczające powietrze. Są niewidoczne gołym okiem i bardzo niebezpieczne dla zdrowia człowieka, z łatwością przedostają się do krwi, a dalej do najważniejszych organów naszego ciała. Ich głównym źródłem jest indywidualne ogrzewanie domów węglem, drewnem i nielegalnym opałem. Pyły emitowane są też przez samochody i przemysł. Aby wyobrazić sobie, jak drobny może być pył zawieszony, trzeba wiedzieć, że jest dużo mniejszy niż ziarnko piasku czy średnica włosa. Pył PM10 to cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (około jednej piątej grubości ludzkiego włosa). Pył PM2,5 to bardzo drobne cząstki, których średnica nie jest większa niż 2.5 mikrometra.

TRAP to skrót od ang. Transport related air pollution oznaczającego zanieczyszczenia powietrza związane z transportem. Transport drogowy jest uznawany za jedno z podstawowych źródeł zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego (EEA, 2005; SOER, 2015), i jednego z głównych sprawców problemów z dotrzymaniem dobrej jakości powietrza, zwłaszcza w miastach i wokół dróg, w tym miejskich obwodnic. Mimo systematycznego zmniejszania się jednostkowego zużycia paliwa w nowych samochodach i poprawy w zakresie charakterystyk emisji, szybki wzrost liczby samochodów i przejeżdżanych kilometrów, uniemożliwia istotne zmniejszenie presji jaką transport drogowy wywiera na środowisko.

Przede wszystkim postój z włączonym silnikiem pociąga za sobą niepotrzebną emisję spalin, ich nadmierne nagromadzenie w jednym miejscu oraz dokuczliwy hałas. Ponadto, podczas postoju z uruchomionym silnikiem poziom zanieczyszczeń w samochodzie jest do 40 proc. wyższy niż w trakcie jazdy.

(źródło: https://www.surrey.ac.uk/news/latest-research-reveals-sitting-traffic-jams-officially-bad-you )

Co więcej, postój z włączonym silnikiem dłużej niż minutę jest zakazany i grozi otrzymaniem mandatu (Art. 60 ust. 2 pkt 3 Prawa o ruchu drogowym).

Nowe samochody również emitują zanieczyszczenia, co wpływa niekorzystnie na jakość powietrza. Nawet najnowsze pojazdy spełniające normy EURO6d i tak średnio emitują ponad 2 mg pyłów/km.
Źródło: raport TRUE Initiative “Ocena rzeczywistej emisyjności pojazdów w Warszawie”

Zawartość pyłu PM10 w powietrzu w 2004 roku była niższa niż w 2021. W przypadku dwutlenku azotu, sytuacja pogorszyła się w dużych miastach. Dlatego należy robić wszystko, by doprowadzić do poprawy jakości powietrza - zarówno wspierać odpowiednie inicjatywy, jak i gasić silnik, gdy stoimy na parkingu.

źródło: https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/maps/air/quality/type/R 

Rodzice zapominają o tym, że swoimi zachowaniami sami stwarzają zagrożenie dla dzieci. Ofiarami potrąceń pod szkołami, często podczas przekraczania jezdni, są bowiem  dzieci podwożone przez innych rodziców samochodem. 

Bezpieczeństwo mierzymy również “poczuciem bezpieczeństwa”. Dzieci nie czują się bezpiecznie w otoczeniu szkoły, co jasno pokazują badania prowadzone przez Fundację Rodzic w mieście w 2022 r. w ramach projektu “Nowa Szkolna Ulica”. Dzieci mówią wprost: “Czasem boję się, że mnie potrąci auto”, “Nie bardzo czuję się bezpiecznie. Jest duży ruch aut rano”.

Zanieczyszczone powietrze szkodzi wszystkim, dlatego warto walczyć o poprawienie jego jakości. Trzeba jednak zauważyć, że najbardziej narażone na skutki zanieczyszczenia powietrza są dzieci. Są poddawane większej ekspozycji na zanieczyszczenia ze względu na:

+ wyższy stosunek częstości oddechów do powierzchni ich ciał;

+ mniej rozwinięte naturalne bariery ochronne przed wdychanymi cząstkami;

+ niższy wzrost, a co za tym idzie - mniejszą odległość układu oddechowego od rur wydechowych samochodów.

źródło: https://www.env-health.org/wp-content/uploads/2022/05/AP_children_PL.pdf

Narażone na smog przedszkolaki i dzieci w wieku wczesnoszkolnym mają obniżoną odporność, częściej chorują, przeziębiają się, mają dłuższe infekcje oskrzeli i płuc, rozwijają się u nich alergie i astma. Pojawiają się również problemy z koncentracją i układem nerwowym.

Dzieci docierające do szkoły pieszo lepiej się czują i osiągają lepsze wyniki w nauce. Wspólnie z dzieckiem znajdźcie bezpieczną trasę i zacznijcie dzień od spaceru do szkoły zamiast stania w korkach.

źródło: https://ulicaszkolna.pbd.org.pl/zanieczyszczone-powietrze-najbardziej-szkodzi-dzieciom/ 

- to świetny moment na przewietrzenie głowy, czas spaceru na odcinku 100m to tylko 2-3 min i ok. 150 kroków / 65 parokroków;
- krótka rozmowa z dzieckiem jako miłe rozpoczęcie dnia;
- często, przejście kilkuset metrów zajmuje mniej czasu, niż stanie w korku i krążenie po parkingu szkolnym.
- jeśli zostawisz samochód w bocznej uliczce i poświęcisz 15 minut na spacer do szkoły (łącznie, w dwie strony), nie będziesz stresował się staniem w korku, a przy okazji spalisz kilkadziesiąt kcal.

Za zanieczyszczenie powietrza w znacznej mierze odpowiadają samochody. W aglomeracji warszawskiej transport odpowiada za emisję:
- 5 616 423 kg tlenków azotu rocznie;
- 358 386 kg pyłu PM10 rocznie;
- 271 142 kg pyłu PM2,5 rocznie.

źródło:https://www.google.com/url?q=https://fppe.pl/wp-content/uploads/2023/01/Roczna-ocena-jakości-powietrza-w-województwie-mazowieckim.-Raport-wojewódzki-za-rok-2021.pdf&sa=D&source=docs&ust=1676357457983974&usg=AOvVaw2JskzKeDo4NdGXb_bgdxpX